Na 128 jaar berust het archief van de vroegere gemeente Staveren over de periode 1331-1815 weer bij de rechtmatige eigenaar, de gemeente Súdwest-Fryslân.

Vochtproblemen
Vanaf 1893 lag het archief in de depots van het toenmalige Rijksarchief in Friesland, thans Tresoar. De reden dat het archief in 1893 naar Leeuwarden verhuisde was dat de vroegere gemeente Staveren kampte met vochtproblemen in de archiefruimte van het stadhuis. Met als gevolg dat de schimmels vrij spel hadden in de archiefstukken. Of zoals de burgemeester op 29 juli 1893 aan de Commissaris van de Koningin schreef “dat werkelijk in 1892 er sporen van schimmels op de buitenzijde der stukken zich vertoonden, welke echter door borstelen verwijderd zijn.” Het archief heeft een omvang van vijf meter en is nu veilig opgeslagen in het archiefdepot van het Cultuurhistorisch centrum ‘De Tiid’ in Bolsward. In 1967 waren er overigens al plannen het archief terug te geven aan de vroegere gemeente Staveren, maar om onbekende redenen is toen de daad niet bij het woord gevoegd.

Veel archiefstukken verloren
Veel archiefmateriaal is in de 18e of 19e eeuw verloren gegaan volgens een bericht in de Leeuwarder Courant uit 1881. De burgemeester zou ooit opdracht hebben de archieven van de zolder van het stadhuis naar de dijk te brengen. En alle stukken die hij niet kon lezen verdwenen volgens het krantenbericht in de “zilte golven van de Zuiderzee.”

Digitalisering
De archiefstukken tot 1580 worden gedigitaliseerd. Via kunstmatige intelligentie worden de moeilijk leesbare teksten als het ware vertaalt, zodat iedereen die meer wil weten over de geschiedenis van Staveren deze gemakkelijk kan lezen. Dit project wordt in 2022 afgerond, de stukken zijn dan te raadplegen op deze website.