De Vlieger uit Bolsward schittert in de ‘Burgemeesterskamer’ in het voormalige stadhuis, nu Cultuurhistorisch centrum De Tiid. De zilveren munt is een bruikleen uit het Fries Museum uit Leeuwarden en dateert uit 1477. Op de voorzijde prijkt een adelaar, met een parelrand met de tekst: MONETA: NOVA: BOLSWERDEN (Nieuwe munt van Bolsward) en op de achterzijde een versierd vierkant gevoet kruis, met de letter B (van Bolsward) in het ruitvormig hart. Randtekst: ANNO DOMIN [jaartal 1477]. Doorsnede: 27 mm.

De vlieger was een munt die in de 15e en 16e eeuw werd geslagen in de stad Groningen en in de 15e eeuw in verschillende steden in Friesland. In de 16e eeuw kwam de munt tevens voor in diverse delen van de Habsburgse Nederlanden, zoals Vlaanderen, Brabant, Holland en Gelre. Er is eveneens een vlieger bekend uit 1269, geslagen te Aalst.

Het geldstuk wordt vlieger genoemd vanwege de adelaar die op de voorzijde van de munt staat afgebeeld.

Groningen

In de stad Groningen werden vliegers geslagen in de 15e en 16e eeuw. Een vlieger had de waarde van een stuiver, oftewel een twintigste van een gulden. Er bestonden ook halve vliegers. De Groninger munten toonden een dubbele adelaar boven het Groningse wapen; op de achterzijde stond een hart afgebeeld met een ruitvorm in het midden.

Friesland

In Friese steden als Sneek, Bolsward, Workum, Franeker en Leeuwarden werden in de tweede helft van de 15e eeuw soortgelijke munten geslagen, waarschijnlijk naar het voorbeeld van de Groningse munten. Vanwege de onderlinge gelijkenis worden deze munten ook vliegers genoemd. Naast de hele vlieger zijn er ook kwart vliegers bekend.

Van deze steden was alleen Leeuwarden begunstigd met een keizerlijk privilege, en daarmee was de muntslag in de overige steden feitelijk illegaal. Conform het Verdrag van Sneek (30 april 1498), werd Albrecht van Saksen namens het Rooms Duitse Rijk benoemd tot stadhouder van Friesland. Dit betekende een herstel van een krachtig landsbestuur en daarmee kwam een einde aan de Friese Vrijheid. De Friese stedelijke muntslag kwam daarmee ten einde.

Herdenkingsmunt Bolsward

Bolsward heeft in 1995, 2000 en 2005 een vlieger uitgebracht ter herdenking van de stadsrechten uit 1455.

Foto: Vlieger 1477, bruikleen van Fries Museum Leeuwarden

Bron tekst: Fries Museum, Wikipedia, ma-shops,