logo Cultuur Historisch Centrum De Tiid

Museumstuk van de maand januari 2022

Prikslee

Een prikslee is een slee voor op het ijs, die de sleeër met stokken moet voortbewegen. Vroeger werden ze gemaakt van hout met fraaie beschilderingen. Tegenwoordig worden ze vaak gemaakt van aluminium of ijzer.

Lange tijd is de prikslee een zeer veel gebruikt vervoermiddel op het ijs geweest op vele plaatsen in het hele land. Vaak werd de slee zelf gemaakt én met schilderkunst versierd. Er zijn vele varianten bekend.  

Het museumstuk van de maand januari is een ‘prikslede’ die De Tiid in bruikleen heeft van het Fries Scheepvaartmuseum uit Sneek. De buitenzijde van de slee is voorzien van groene vlakken, afgezet met witte lijnen die de contouren van de slee volgen. Deze lijnen zijn aan de voor- en achterzijde uitgewerkt met bloemvormen. De randen van de slee zijn zwart. Op de achterkant (hakkebord) is in wit de naam J.T. Tichelaar en het jaartal 1902 geschilderd. De binnenzijde is rood geschilderd, de onderzijde groen. Bij de slee horen twee prikstokken met stalen punten.

Afmeting slee

Hoogte: 33 cm / Breedte: 34 cm / Lengte: 93 cm.

Historie

De prikslee werd in de 18e eeuw vooral door vrouwen en meisjes op het ijs gebruikt. Ze zaten met de rug tegen de achterkant. Het richeltje op het zitgedeelte voorkwam, dat ze naar beneden gleden. De voeten staken voor de prikslee uit. De scherpe, ijzeren punt van de stokken werd in het ijs gestoken om zich af te kunnen zetten. Op deze manier konden ze hele tochten ‘prikken’. Maar ook jongens en mannen namen voor spel of plezier op de prikslee plaats. 

Naar alle waarschijnlijkheid dateert de prikslee al uit de 13de eeuw, maar is mogelijk nog ouder. Hij bestaat nog steeds. Priksleeën is zelfs een officiële wintersport die van 1980 tot 1998 op het programma stond van de Paralympics. De charme van deze sport is dat er geen verschil hoeft te zijn tussen valide en mindervalide beoefenaars.

 

Bron tekst: Fries Scheepvaartmuseum, Wikipedia, Museum Hindeloopen, Natuurijswijzer.

 

Cultuur Historisch Centrum De Tiid maakt gebruik van Erfgoednet 3.0 een product van Picturae